Cadaalad iyo horumar ayaanu keenaynaa waxa inagu abaabulay oo heegan inagu geliyay, kadibna aynu ka siisanay Madaxwayne Siilaanyo; todabada sano kadib waxaynu is aragnay inagoo halkii taagan. Madaxwayne Muuse ayaa isna Kaambayn culus oo isku duba ridan kusoo galay inuu Cadaaladii iyo Horumarkii sii dhamaystirayo. Halka Somaliland maanta joogto waynu aragnaa? haba lagu kala duwanaado sababta halkaa ina soo gaadhsiisaye. Wadani iyo tobanka urur ee cadaalada humaaga ah raadinayaa, iyana waa hubaal in aanay xaqiijin doonin.
Waxa iyana maan gaabnimo ah in Cadaalad iyo Horumar laga filo dhalin yaro qoryo sidata oo laga horgeeyo dhalinyaro hubaysan.
๐๐ข๐ข ๐ฎ๐ข๐น๐ข๐บ ๐ฎ๐ถ๐ด๐ฉ๐ฌ๐ช๐ญ๐ข๐ฅ๐ข ๐๐ฐ๐ฎ๐ข๐ญ๐ช๐ญ๐ข๐ฏ๐ฅ ๐ฉ๐ข๐บ๐ด๐ข๐ต๐ข ๐ฆ๐ฆ ๐ช๐ด ๐ฎ๐ข๐ณ๐ช ๐ธ๐ข๐ข๐จ๐ถ ๐ฌ๐ข ๐ต๐ข๐ข๐จ๐ข๐ฏ ๐บ๐ข๐ฉ๐ข๐บ? ๐๐ข๐น๐ข๐ข๐ด๐ฆ ๐ข๐ฅ๐ฌ๐ฆ๐ฆ๐บ๐ข๐บ ๐ช๐ด๐ง๐ข๐ฉ๐ข๐ฏ๐ฌ๐ช๐ช? – dhinac kasta jawaab aragtidooda ku dhisan ayaa u diyaar ah. Waa jawaab ugu yaraan, badh-xaqiiq ah oo Cadaalada la raadinayo, ka fog- balse way yartay cid eelka taabanaysaa!!
Dagaalka siyaasadeed ee Somaliland waa mid ku kooban danta dabaqada sare (political conflict among the elites), bulshadu waa halgoolka marka cidi dan leedahay la tebo ee lagu guuro. Waxa la isku haystaa waa manfaca dowladnimo aan dhismin. Cadaalada, horumarka iyo daryeelka bulshada liidataa waa arimo dulsaar ah (๐ด๐ฆ๐ค๐ฐ๐ฏ๐ฅ๐ข๐ณ๐บ ๐ช๐ด๐ด๐ถ๐ฆ๐ด) oo inta kooban ee is haysaa ku arw kacsato marka ay qolalka madow ay waxa ku qaybsan kari waayaan. Sidaa darteed, muwaadinka ka rajo qaba in kooxo dhalin yaro ah oo hub loo dhiibaa ay dhibaatooyinkiisa furdaamin doonaan, ama ay laaxinka dawladnimada galay toosin doonaan, wuu riyooday ee ha tooso. Taariikhda ayaa taas inoogu macalin ah.
Waa dhab Somaliland waxay maraysaa marxalad adag, nasiib daro ma muuqato hogaamintii marxaladan adag maarayn lahayd- ma jirto hogaamin koobsatay kartidii, aqoontii, kalsoonidii, dhexdhexaadnimadii iyo aaminaadii ay duruufaha adag ku maarayn lahayd. Xaaluf hogaamineed ayaa dhinac kasta saameeyay; inta talada haysa iyo inta usoo haliilaysaa, midna kama muuqato cid keli ahaanteed furdaamin karta sursuurta lagu jiro. Si xal loo helo waa in xaqiiqadaas la fahmo, lana garowsado. Kadib dhinac kastaa kasoo dego figta buurta uu saaran yahay, hoos u dhigo qabka, isla markaana yareeyo quusta.
Wada tashi wadareed oo dib loogu qiimeeyo dhismaha dowladnimada oo dib loogu cusboonaysiiyo heshiiskii bulsho ee seeskeeda dib loogu dhisay. Waa in la isla garto in mushkilada la saxo iyadoo la ilaalinayo sharciyada dhisan, iyadoo laga fogaanayo cunfiga, iyo iyadoo la wada xoojinayo dowladnimada.
Qore: Dr Abdikarim D Hassan Bandhige@gmail.com