Umaan soo safrin habeenkii la gardaadinaayey,inkasta oo aan daawadey muuqaalkii laga soo duubey bandhiggaasi.waxey aheyd habeen Sheeko xariir ah,oo ay lahaayeen jiilasha yar yar ee nolosha uย ย soo socdaa.ka reer somaliland ahaan waxa aynu nahay dal leh boqolaal sheekooyin kala duwan dhan kasta oo nolosha ah,sheegida sheekooyinka iyo qorrida sheekooyinkuna wa wax cajiib ah oo yaab leh dhaqankeenana ku jira.sheekooyinku waa meel dhaqankeena,waxyaabaha bulshaddaย ย u wanaagsan amma ku xun laga dhex baran karro,siddaan ahaan jirney iyo siddaan nahay ayaa sheeko lagu sheegaa mar walba.meelo cayiman iyo deegaano gaar ah ayaana caan ku ahaa baddi sheekooyinka laga sheekeynaayo oo ay ka dhici jirreen.alifida sheekooyinka mala awaalka ahna ujeddooyinkeedu waxey tahay in xikmad la dhex mariyo amma lagugu baro wax nolosha u wanaagsan iyo dhanka kale wax dhibaato u leh jiritaanka bulshadda.
fursadaha maanta ina horyaalla ayey ka mid tahay in la casriyeeyoย ย oo habab wakhtigan la jaanqaadaya loo qoro sheekooyinka aynu ubbadkeena iyo ardeydeena u qorreyno waxna ugu sheegeyno,sheekada sidii aan ku dhaxalney qarniyo badan ka hor in ay ku gabowdo waxaa ka fiican in aan haddba casriyeynta raacino una qorno kuna muujino si loo fahmi karo.
dhawr jeer oo aan booqdey meheradaย Hema Booksย ayaan qeybaha danbe ku arkeyย ย buuggaagta taxanahaย Carro-Edegย oo ka kooban saddex qeybood,waxaanan u soo iibsadey mid ka mid ah buuggaagta carro-edeg si nuqulkaasi iiga caawiyo qorrida maqaalkani,”HASHII COSOB”ย ayaa ku qorran jaldiga i hor yaalla waxaana ku sawir maroodiyaal iyo sawirro geel.waxaana qeybta hoose ku qorran maggacyadda labada qorraa iyo maggaca shirkadda.waa buuggaagย ย loo daabacey si fuddud oo ku macquul ah waxa ku dhex qorran.taxanaha kowaad waa 27 bogg,sawirraduna waxa ay hadba sheekada u raacaya halka la maraayo iyo waxa la sheegayo.”qalanjo iyo hashii Cosobย waan akhriyey,safar dheer ayey sheekadu noo saartey hase ahaate sheeko xariiradu wey dilleysaa maroodiga,Maroodiganaย ย sawirki
Taxanaha koowaad waa socdaal iyo baadi doon tan iyo intii biyaha ay u wada safreen iyo ka dibba maroodigu wuu socdey,xayawaanada lagu sii marinaayo iyo waxa dhex maraaya ayaana ah waxa quruxda u yeellaya sheeko xariiradaasi yar,waxaana si gaar ah u soo jiidanaya ubbadkeena noocyada xayawaanada ah ee sheekada kula jira labada xayawaan ee matalaaya.sheekoyinkaasi waa halka carruurta fikraduhu kaga curanayaan taasi oo mustaqbalka sababeysa in ay soo baxaan boqolaal qoraayo sheeko.ย
wax badan ayaa dalkeenu kuย ย faana sida goobaha loo dalxiis tago,baddaha,degaanka iyo kheyraadka kala duwan ee illaahay dhigey,wax badan oo dhaxal awoow ah oo jiilba jiil ka soo gaadhey kana dhaxley ayaana nolosha maanta qurux iyo macno u yeeley.sidaasi oo kale ayaa sheekooyinkuna ay u yihiin dhaxal,xikmad iyo hal-abuurid kaalin weyn kaga jira maskaxaheena.haddii maanta laย illaalinaayo “Laas-geel“.waa in sidoo kalena la illaaliyaaย “Sheekooyinkeena”.ย
sheekeynta iyo sheeko qorridu maaha wax hadda nolosha ku cussub waase xirfad in badan ku soo xidhneyd nolosha bulshooyinka.hab qorraal tolmoon,Maggac bixin,ciwaan iyo qeybo kala duwan ayaana macno iyo xiiso u yeella sheeko kasta.dadka kale ee laajiga ah dalkana imanayaana waaย ย in ay hellaan sheeko xariirooyin dhaqanka iyo suugaantaย ย bulshaddeena ka hadlaaaya.
gobollada dalkeenaย ย qaarkood dadka joogaa waa kuwo ku fiicanย ย Curinta sheekooyinka iyada oo taariikho badan oo deegaankooda ka dhacey ay u sababeen.qarniga 21naadna wuxuu inaga rabaa in la soo saaro sheeko yahano badan oo hal-abuurid leh si loo abuuro sheekoyin badan oo la gaadhsiiyo akhristaha fog.”Qof kastaa wakhti noloshiisa ka mid ah wuxuu soo akhristey soona arkey sheekooyinka caanka ah ee geyigeena yaalla lana wada akhriyey”.ย
Akhristaha Maanta ee Sheekooyinkeenu sida ubbadkeena akhrisanaaya sheeko xariirooyinkani waa qorraayada berri alifi doonna sheekooyinka kala duwan ee bulshadda wax loogu sheegaayo sida sheekooyinka jaceylka ah,sheeko faneedyada siyaasada la dhex mariyo,qisooyinka dhabta ah iwm.”Hashii Cosob”ย
Abdifataah M.Ahmed