Somaliland oo maanta 25 jirsatayย waxay leedahay awoodaha sharci kuwaas ooย inoo ah marjac aynuย u noqono islamarkaana aynu ku dhaqano, dastuurkeena waxaa loo codeeyey sannadkii 2001-dii xiligaasi oo dadka reer Somaliland u codeeyeen 97%.
Dhawr iyo labaatankaa sanno ee Somaliland jirtay waxaaynu kusoo dhaqmaynay isla markaana ina kala hagaayey waa shuruucda iyo sharciyadii aynu dhiganay.
Hadaba waxa is weyndiin leh Xukuumaddu xaq ma u leedahay in ay iibiso, wareejiso ย ama kirayso ย hantida Qaranka ee ay iyadu masuulka ummadda uga tahay?ย Jawaabteeda waxaan odhan karnaa haaa sababtoo ahย Xukuumada marka hore iyadaa masuuliyada ugu horaysaa ka saaran tahay ilaalinta hantida Qaranka, marka labaadna sharciga ayaa siinaya awoodaha ay ku iibin karto kuna kirayn karto sidoo kale dastuurkeenu wuxuu dhigayaa inay Xukuumaddu samayn karto tasaruf kasta oo waafaqsan sharciga.
Bal ila eegaย awoodaha sharciga ee banaynaya, Qodobka 12aad firqadiisa 3aadย wuxuu odhanayaa:
โXukuumaddu waxay awood u leedahay may yeelato, gacanta ku hayso, hantiยญ guurto ama ma-guurto ah, may iibsato, iibiso, kiraysato, kirayso, ku bedelato qiimo u dhigma ama ku samayso hantidaas tasaruf kasta oo sharciga waafaqsan.โ
Hadiiba sharcigii iyo dastuurkii aynu dhiganay u banaynayo, maxaa dadku uga qeylinayaan dadka lagu wareejinaayo ee laga kiraynaayo haamaha shiidaalka, maaha ย ajaanib ee waa ย dad muwaadiniin ah oo xaq u leh in ay dalkooda maal gashadaan, sawaxanka iyo buuqa ay samaynayaanย kooxo yar yar oo leh dano gaara maaha in loo seeteeyo danta guud ee ummadda.
Haddii aynu horumarkii waddanka isku hortaagno qabyaalad iyo siyaasad xumo xukuumaddiina markay is tidhaahdo talaabo mustaqbalka oo horumar u ah qaad aynu ku shinbiro waaq-layno oo masuuliyadeedii ku qabsanayno, soona maqlayno siyaasi saaqida oo aan ย jeclayn horumarkeena miyaanay ka dhignayn inaynaan inaguย garanayn waxa inoo danta iyo waxa kale ?
Xukuumaddu xaq ayey u leedahay in ayย iibiso ama kirayso hantida Qaranka sida haamaha shiidaalka iyo hantida kaleba ee ay u aragto in horumar ku jiro, waa la kiraynayaa waxaana ย lagu ย samaynayaa tasaruf sharciga waafaqsan, xukuumaddu maaha in ay u joojiso cid gaara oo iska qaylisa balse waa in ay meel marisaa waxkastoo dadkeeda horumar u ah.
Cali Xasan
calixasan806@gmail.com