Dhowrsanaantu waa qofka oo iska ilaaliya ku dhaca wax aan shareecadu oggolayn, samaynteedna ka doorbida iska dhowriddeeda. Is ilaalintu waxa ay qofka u horseeddaa sharaf badan oo lagu soo hirto, iyo in nafdiisu ka fogaato tuhun oo dhan amase ku dhicidda dambiga. Qofku siyaallo badan ayuu isku dhowra, taas oo ujeedkeedu yahay uun dhowrsanaanta qofnimo oo laga helo iyo in aanu noqon mid bannaan jooga oo waxba dhowranayn.

Habdhaqanka tolmoon ee dhowrsanaanta waxa lagu gartaa afgaabni, sidaa ajligeed ayaa ergaygii Alle lagu sheegi jiray in uu ahaa mid tilmaahaa ku suntan, lagana hayey, “Alle wuxu ugu jecel yahay dadka qofka aan hadalka badnayn, wuxuna ugu neceb yahay qofka hadalka badan ee bilaa murtida ah.”

Dhowrsanaanta masiirkeedu waa janno, jannadana waxa lagu mutaysto waxa ugu horreeya qofka oo qabatima runsheegnimada kana dhowrsada in lagu sheego beenaale. In uu yahay qof dhowran waxa tusaale ugu filan in uu yahay mid lagu yaqaan runta, ogsoonna abaalkeedu in uu yahay janno, ifkana samahaa lagu majeeranayo, “Ogaada runta, runtu dadka samaha ayey ku hagtaa, samuna jannada ayuu dadka ku hogaaye. Qofku ma qabatimo runta illaa Ilaahay agtiisa loo qoro runsheege.”

Dhowrsanaanta waxa ugu horreeya qofka oo carrabkiisa ka adkaada, oo waxa uu ku hadlayo hubiya. Carrabku waa xubin mihim ah oo Alle ugu deeqay bani’adamka, waana mid ka mid ah waxa aynu kaga duwannahay noolaha kale, xubinkani waxa uu ka masuul yahay dhawaq kasta oo kaa soo baxa hadduu sanyahay iyo hadduu xunyahay, sidaa darteed ayuu Rasuulku CSW u yidhi, “Yaa laba ii ballan qaadaya ilaalintooda ana u ballan qaadaa janno.” Waxa ka mid ah carrabka. Carrabku isaga ayaa innoogu filan janno iyo naar kaynu gali lahayn, markaa waxa mihim ah in aynnu ilaashanno carrabka oo wax Alle SWT oggalyahay ku hadalnaa.

Sidaa aynnu ugu baraarugsanaanno ilaalintiisu waa midda kaliya ee aynnu kaga badbaadayno Alle SWT hoojintiisa. Mucaad ibnu Jamal Rc ayaa Rasuulku CSW ku yidhi, “Miyaa la noo qabanayaa waxa aannu ku hadalno,” dabadeed Rasuulku CSW intuu carrabkiisi qabtay ayuu ku yidhi, “Hooyadaa kaa goblantay Mucaadow, dadka wajiyadooda madaxa ma wax aan ahayn waxa carrabkoodu ku hadlaa loogu tuura.”

Tilmaamaha ugu sarreeya ee lagu garto dhowrsanaanta waxa ka mid ah xishoodka, xishoodka ugu dunsani waa ka qofku Alle SWT ka xishoodo. Rasuulka CSW oo maalin la hadlaya asxaabtiisi ayaa ku yidhi, “Waar ka xishooda Alle, xishood dhab ah.” Inta ay naxeen saxaabadi ayey si degdeg ah ugu halceliyeen, “waanu ka xishoonnaa Rasuul Allow.” Intaa markii ay yidhaahdeen ayaa uu haddana ku yidhi, “Xifdiya madixiina iyo intuu koobsaday, xifdiya calooshiina, badiyana xusuusnaanta geerida.”

Nabi Muuse haweenkii uu xoolaha u waraabiyey, kolkii mid ka mid ahi u timid si ay ugu sheegto in aabbaheed doonayo in uu u abaalgudo, Quraanku waxa uu ka warramay qaabsocodkeedii, “Waxa timi midkood, iyada oo si xishood leh u soconaysa.” Hadalkeeda oo kaliya ma ahayn xishood se socodkeeda ayaa laga dheehanayey xishoodkeeda, waana sababta hadalkeeda Quraanku u odhan waayey si xishood leh ayey u hadashay, xeeldheerida hadal waxa ka sii gundheeraa qaabsocodkeeda. Waana laba layaab ta sii layaabka badan ka warran.

In aad dadka kula dhaqanto hab-dhaqan wanaagsani ayaa ah gundheernimada dhowrsanaanta, sidaa ajligeed ayuu Rasuulku CSW lahaa, “Dadka kula dhaqan si wanaagsan.”

Ka dhowrsanida xumaha oo dhan ayaa ah majeerashada la majeerto dhowrsanaanba. Qofku in uu kujiro xayndaabka sharcigu oggolyahay waxa lagu gartaa sida uu uga dhowrsanaado xumaha weyn ‘sinnada.’  Ilaahay sinnada ma odhan ha samaynina se waxa uu yidhi ha u dhawaanina, “Ha u dhawaanina sinnada, waa xumo, waddo lamarana waa ta u xun e’.”

Tilmaamaha dadka iimaanka laga helay Alle SWT, kolku sheegayey waxa uu ku daray liiskaa lab iyo dheddiga ka ilaaliya xubnahooda taranka in ay xaaraan ku dhacaan in ay ka mid yihiin dadka dhab ahaan iimaanka u leh. Waa bushaaro aad u weyn oo qofkii la leeyahay waar darajadaa ayaad ku helaysaa in garaadkaagu ku shaqeeye dhawrsanaanta ku dedaal.

Dumarka si gooniya ayaa Alle ula hadlay, wax kasta oo u soo dhawaynayana waa u kala hadlay, xataa hadalkii oo la leeyahay hadalkiinu ha ahaado mid toosan oo aan sarbeebi ku jirin, “Hajajabina hadalkiina, si aanu idin damcin ka qalbiga ka bukaa.” Hadalka kolka la isku sarbeebo waxa ka dhasha xumo oo idil iyo doonitaan shaydaan ka faa’ideeyo, se hadalka toosan waa mid aan muran galayn.

Dhallinyarannimada oo ah nolol ugub ah ayaa keenta in da’yartu u socotaa jaantaa rogan oo aanay waxba xeerin inta badan, balse ay hadhow qoomamo miciin bidaan. Shareecadu si gooniya ayey ula dardaarantay dhallinyarada iyada oo sheegtay in maalinta qiyaame afarta su’aalood ee la is waydiin doono ay ku jirto dhallinyarannimadii waxa u qofku soo qabtay, haddii uu waxsan la yimid abaalgudweyn oo raalligeliya maalintaa ayaa la siiya, haddii kalena waxa uu la kulmaa abaalcelin aanu jeclaysan. Dawada uu Islaamku qofkaa dhallinyarada ah nolosha ku siiyey waa dhowrsanaan.

Dhowrsanaantu waa qofka oo wax kasta oo xun ka dhowrsada samaynteed, wax kasta oo sanna ku dhiirada faliddeed, waana astaanta jawharannimo ee Islaamka. Waxa habboon in qofku qabatimo is dhowridda oo ah shay Alle jecelyahay dhiirigelyeyna.

Hoos ka akhriso qormooyinkii hore ee mowduucan:

http://bandhige.com/jawharadda-islaamka-q-4aad-ammaanada/

http://bandhige.com/jawharadda-islaamka-q-3aad-runsheegnimada/

http://bandhige.com/jawharadda-islaamka-q-2aad-dad-la-dhaqanka-wanaagsan/

http://bandhige.com/jawharadda-islaamka-akhlaaq-wanaagga/