Dhirta la qoro xeedhada laga sameeyo;
Dhosoqa
Garbada
Lebiga
Yoocada
Dhebiga
Dharkaynka
Garaska
Noocyada
Xeedho-fardood
Xeedho Sabiidi
Xeedho Killo
Xeedhoย Fardood; waa xeedho wayn oo fardaha ayaa wax lagu siin jiray.
Xeedhoย Sabiidi; waa xeedho wayn oo ilaa afar ama shan qof wax ku wada cuni karaan.
โSabool caydh ahi,
Sibiidida weyn,
Jinaab solan iyo,
Sooryo kuma sido,
Xeedho Killo; waa xeedhyaha ugu yaryar mid ka mid ah, oo qof keli ah ayaa ay deeqdaa.
โKilladaan nin qudha uga wabshaan, koox u soo dhigayโ
Gabay xeedhada ka hadlaya
โMarti culus carraabaha haddii, cuunka lagu sheego,
Goortuu bakhayl cudur galaan, caafimaad ahaye,
Culuq iyo bariis waxaan hayiyo, cududahaan loogay,
Xeedhyahaanย caddiinta ugu riday, culimadaan sheegtayโ
Dabaq; waxa uu ahaa dabool la saaro weelka cuntadu ku jiro, oo u badnaa xeedhada. Cabdilaahi Muuse oo gabay ku daray Dabaqa waa kii lahaa โDuqsigaa ku dhaca xeedhadaan, Dabaqu saarrayneโ
Saabaankii subagga lagu shuban jiray;
Qumbe, waxa laga samayn jiray harag, kolka neefka la loogo haragga ayaa dhogorta laga hoodhinayaa, markaas ayaa la megdinayaa, ka dib ayaa asal la marinayaa, markaa ayaa si guntiisu u adkaato ciid lagu shubayaa. Goorta ay guntaasu adayg noqoto ayaa subagga lagu shubanayaa. Afkana waa loo dhobi jiray si aan subaggu u daadan, oo waxa lagu dhoobi jiray dhiriqda.ย
Gogga; waxa laga samayn jiray labada dheeg ee neefka geela ah midkood. Sidaas ayaa isna subagga loogu kaydsan jiray.
โGoggiiย subagga lagu kaydin jiray, haatan gorofowe,
Basaas bay timii uga goโeen, gaaridii dumarโ
(Ismaacii Mire)
ย Tebbed;ย isna sida labadaa hore ayaa uu ahaa oo subagga ayaa lagu kaysan jiray.
Saabaankii biyaha iyo caanaha
Qarbad; waxa uu ahaa harag laga saari jiray Liig weyn ama riyaha ta u weyn ee duqda ah. Qarbadka waxa badanaa adeegsan jiray degaamada Hawd iyo Sool ee kulaylaha ah ama biyaha ka fog. Qarbadku waxa uu bulshada xilligii hore noolayd ugu jiray halka maanta qaboojiyaha โTelaagadduโ inoogu jiro. Xagga suugaanta aad ayaa loogu xusay, oo waxa aynu soo qaadan karnaa tuducyada ay ka mid yihiin;
โQarbadย lama xambaaree rataa, Qabo la saaraaye,
โฆ.
Sibraar; waxa uu ahaa agab caanaha lagu qaadan jiray oo qofka socotada ah ayaa caanaha loogu dhaamin jiray.
Ismaaciil Axmed Barre oo ammaanaya riyaha, waxa uu xusayaa in Sibraarka lagala baxo;
โWaa Seenya-dhuux xoolahaan, sax u tilmaamaaye,
Iyadaa sakada laga baxshaa, suruqya wayntaase,
Iyadaaย Sibraarkeedaย weyn, lagu socdaalaayeโ
Nin kale oo Gaagaale la odhan jiray ayaa isna ku xusaya tix uu kaga hadlayo geddoonka miyigii ku dhacay, waxa uu odhanayaa;
โSugumiyo Gal-duur maxaan, saaka kaga dhaadan,
Ma Sibraarki Cawshiyo bulkii, Salal-macdaa yaallaโ
Saytuux; waxa uu ahaa harag laga saaro Sakaarada oo carruurta ayaa caanaha loogu shubi jiray.
Kalax; oo ahaa weel haanta biyaha lagaga soo darsan jiray, kaas oo ku jiray booska maanta โJeegguโ inoogu jiro.
Dheriย iyoย Dhaalย oo ahaa digsiyadii wax lagu karsan jiray ee Soomaalidu samayn jirtay. Dhoobo si farsamaysan loo qaabeeyay ayaa laga samayn jiray. Dherigu, ka weyn ayaa uu ahaa, ka yarina waa Dhaal.
Kildhiyadii Shaaha ee xilliyadii dambe
- Kildhi-mawliid; oo ahaa killi weyn oo xilliga madalaha waaweyn ee Mawliidka oo kale ayaa shaaha lagu karsan jiray.
- Killi dhexdhexaada oo qoys ama dhawr qof ku fillaa.
- Qaraaba-gooye; oo ahaa killi aad u yar oo aanay dad badani wadaagi karin.
Maxamed Saleebaan Axmed “Tixmagabe”