Sultan Bayezid II (Sultan 8aad ee Boqortooyada Cusmaaniyiinta)
Suldaan Bayezid II wuxuu ku dhashay 3-dii Diseembar 1447 Magaalada Didymotricho, Thrace, Griiga. ย Bayezid II wuxuu ahaa wiilkii ugu dambeeyay ee Mukrime Hatun laakiin macno malahan maxaa yeelay waxaa guursaday Sultan Mehmed II ย 2 sano kadib dhalashadii Bayezid II. ย Wuxuu ahaa badalkii Suldaan Mohamed II ee xukunka boqortooyadii Cusmaaniyiinta laga soo bilaabo 1481 ilaa 1512. ย Sultan Bayezid II wuxuu guursaday Ayse Hatun, oo ka soo jeeda qowmiyada Griiga iyo oo noqonasa hooyadii Selim I.
Markii Sultan Mohammed Fateh (Mehmed the Conqueror) dhintay 2-dii May 1481, laba ka mid ah wiilashiisii โโayaa noolaa oo la odhan jiray Amiir Bayezid II iyo Amiir Jamshed. ย Amiir Bayezid II wuxuu ahaa gudoomiyaha Amasya halka Amiir Jamshed oo ku caan ahaa magaca jim Uu ahaa gudoomiyaha karamania. ย Maxaa yeelay Suldaan Maxamed cidna uma magacaabin isla markii uu halkaas joogay. ย Ibrahim Pasha wuxuu garab taagnaa Jamshed, sidaa darteed ma uusan u sheegin Amiir Bayezid geeridii aabihiis. ย Laakiin muddadan gudaheeda waxaa magaalada ka dhex bilaabmay olole kursiga lagu buuxinayo waxana ka dhashay. muran waxayna ogaadeen khiyaamadaas, Jenerayashiina waxay dileen Ibraahim Pasha. ย Amiir Bayezid wuxuu gaadhay Constantinople(Istambul) wuxuuna la wareegay kursigii boqortooyadda. Sultan Bayezid II wuxuu ahaa Suldaankii 8aad ee Boqortooyadii Cusmaaniyiinta. ย Garsoorayaasha ayaa taageeray Bayezid II laakiin waxay kaloo dalbadeen in la kordhiyo mushaarkooda billaha ah. ย Sultan Bayezid II waa inuu buuxiyo baahidaas, Tan ka dib 300 sano ee soo socda ilaa dhammaadka Janissary waxay ahayd xeer in marka Suldaan cusub uu kursiga yimaado, Janissaries la siiyo lacag aad u badan. ย Caadadani kuma habbooneyn khasnadda Boqortooyada, sidoo kale waxay ceeb ku ahayd ย Boqortooyadda.
Dhanka kale, Amiir Jamshed wuxuu ku sugnaa Bursa isaga iyo kooxdiisii ayaa dalbaday is casilaad. ย Suldaan Bayezid II wuu diiday. ย Markaas Amiir Jamshed wuxuu diray farriintiisii โโisagoo leh fariin ah in Boqortooyadii Cusmaaniyiinta loo qaybiyo laba qaybood. ย Bayezid II wuxuu noqon doonaa qaybta Yurub. ย Laakiin Suldaan Bayezid II wuxuu diiday inuu u qaybiyo Boqortooyadan Weyn ee midnimadeeda, awowayaashiis u soo dagaallameen oo ay u shaqeeyeen si adag. ย Wuxuu soo urursaday ciidan wuxuuna weeraray jamshed oo ku yaal Bursa. Amiir Jamshed waa la jabiyey wuxuuna u orday Masar. ย Sannadkii xigay, wuxuu mar labaad isku dayay inuu la wareego kursiga isaga iyo weheliyayaal ah amiirro ka socda Aasiyada Yar. ย Laakiin mar labaad waa laga adkaaday oo wuxuu ku orday xagga Rhodes. Boqorka Rhodes, D’busson wuxuu ahaa mid xariif ah oo khaayin ah. ย Dhinac, wuxuu ogolaaday inuu caawiyo amiir Jamshed oo Jamshed ku jiro xabsiga. ย Tan kale, wuxuu sidoo kale lacag ka qaadan jiray reerka Jamshed. Amiir Jamshed magac ahaan ayuunbuu ahaa Amiir. ย ka dib, Amiir Jamshed waxaa laga iibiyay Pop Innocent VIII. ย Pop Innocent VIII iyo ku xigeenkiisa Pop Alexander ayaa iyaguna lacag aad u fara badan ka helay Sultan Bayezid II. ย Muddo ka dib, Amiir Jamshed oo la xanuunsanaa dhibaatooyinkii xabsiga ka jiray 13 sano, ayaa la dilay. ย Sultan Bayezid II wuxuu meydkiisii โโka keenay Yurub wuxuuna ku aasay Bursa isaga oo la sharfay loona aasay qaab Boqortooyo. ย Bayezid II waxaa la wareegay fallaagadii Amiir Jamshed.
Otranto, oo ah magaalo caan ah oo Talyaani ah, oo uu ka adkaaday Sultan Mehmed Fateh oo ahaa boqorkii 7aad ee cusmaaniyiinta ahaana Aabihii ayaa lumisay dareenkii Bayezid II sababtuna waxay ahayd kacdoonkii Amiir Jamshed. ย Marka, Boqortooyadii ayaa lumisay gacan ku haynta magaaladan. ย Dhacdadan ka dib, Boqortooyadii waligeed kuma guuleysan soo gelitaanka Talyaaniga. ย Herzegovina waxay ahayd dowlad canshuur bixiye sanadle ah wali. ย Sultan Bayezid II wuxuu ku daray Boqortooyadii Cusmaaniyiinta si joogto ah. ย Dagaalo isdaba joog ah oo lala galay Hungary ayaa socday dhowr sano. ย Ugu dambeyntiina, waxay saxiixeen heshiis. ย Masaaridu waxay bilaabeen iska dhagatirid arrimaha boqortooyadda ka dib dagaalo ayaa dhex maray Boqortooyadii Cusmaaniyiinta iyo Boqortooyada Mamluk ee Masar. ย Dagaalkan, Cusmaaniyiintu waa laga adkaaday. ย Guul darrooyinkan ka dhashay awgeed, Karamania waxay ย bilaabeen kacdoon ka dhan ah Boqortooyadii Cusmaaniyiinta. ย Ciidamada cusmaaniyiintu waxay ku guuleysteen inay ka adkaadaan kacdoonkan laakiin waxay ku qasbanaadeen inay dib uga cararaan Masar. ย Ugu dambayntiina, shan sano ka dib, dagaallada taxanaha ah ayaa dhammaaday oo Sultan Bayezid II wuxuu heshiis saddex geesood ah u saxeexay Mamluk Sultans ee Masar iyo Suuriya. ย Ka dib wuxuu ku guulaystay saddex qalcadood oo Venice ah oo ku yaal Moria sababtoo ah awoodda Venice ayaa ka lumay Gariiga.
Sanadkii 1499 , Amiir ul-Behr Kamal Raees oo caan ah oo reer Turki ah wuxuu marti u ahaa Venice wuxuuna la wareegay dekada Nipanto. ย Sannadka Ka dib, Venice, Austria, Spain iyo kooxda martida loo ahaa ee Pop ayaa weerartay ciidanka badda ee Turkiga. ย Si kastaba ha noqotee, ciidankii cusmaaniyiintu ee martida loo ahaa Kamal Raees si xoog leh ayey ula dirireen. ย Intaa ka dib, markii ay codsadeen Muslimiinta Gharnata oo ay ka buuxeen naxariis darrooyinkii Masiixiyiinta, wuxuu ku weerarey xeebaha Spain wuxuuna badbaadiyey nolosha kumanaan Muslimiin iyo Yuhuud ah.
Boqortooyada Bayezid II waxay ku dhammeysay dagaallo gudaha ah sidii bilowgeedii. ย Bayezid II wuxuu lahaa seddex wiil oo lagu kala magacaabi jiray Karkud, Ahmed iyo Selim waxayna u arkayeen Axmed inuu yahay Suldaanka xiga. ย Wiilka ugu yar Selim waxaa loo hibeeyay tayadiisa ciidan sidoo kale wuxuu caan ku ahaa Janissaries. ย Kadib markuu arkay doorbida Sulda Bayezid ee ku saabsan Amiir Axmed, wuxuu u dhaqaaqay dhanka Constantinople oo ka yimid Trabzon wuxuuna raacay Janissaries wuxuuna gaadhay Aderna. ย Sultan Bayezid II wuxuu amar ku siiyay inuu ku laabto Trabzon laakiin Amiir Selim wuxuu ku adkeystay inuu dagaal diyaar u yahay. ย Suldaan Bayezid ayaa ku qasbay inuu la tartamo. ย Amiir Selim waa laga adkaaday wuxuuna u orday dhanka Crimea. ย Gudoomiyaha reer Crimea oo soddog u ahaa ayaa caawiyay Amiir Selim. ย Maalmo kadib, wuxuu dib ugu laabtay Constantinople. ย Markan, Janissooriyada(guutooyinkii) dhammaantood waxay garab istaageen Amiir Selim. ย Markii la arkay, Sultan Bayezid II wuxuu iska casilay jagadiisii kuna wareejiyey wiilkiisii โโAmiir Selim 25th Abril 1512 .
Suldan Bayezid II Isaga oo damacsanaa inuu ku nagaado inta ka hadhay noloshiisa Aasiya Yar, wuxuu aadey safar laakiin kuma uusan guuleysan inuu gaaro halkaas wuxuuna dhintay 3 maalmood ka dib markii uu jiray 65 jir. Waxaa lagu aasay Masaajidka Bayezid Istambul.
La soco qaybta 8aad