Madaxweyne Farmaajo, Maxamed Cabdi Yuusuf iyo Guulawade waa isku aragti markay timaado taariikhda wixii ka dhacay dalkii la odhanjiray soomaaliya ee ka samaysmay midawgii somaliya iyo somaliland ee 1960 kii.
An kuu caddeeyo arintaa, labada masuul ee kala ah Maxamed Cabdi Yuusuf iyo Guulwade waxay wakhti xaadirkan ku noolyihiin caasimada soomaaliya ee muqdisho waxaanay si badheedh ah oo cadaawadi ku jirto uga hadlaan xasuuqii loo gaystay dadka reer somaliland, iyagoo wali hanjabaya oo xalay oo u danbaysay waxan daawaday Maxamed Cabdi Yuusuf oo ku celiyey hadal asaraar iyo edeb darro ah oo dhibanayaal badan jiif iyo joogba u diiday, kaas oo mudo dhawr bilood ka hor ahna uu lasoo fadhiistay tv yada. halka madaxweyne farmaajo uu la dhacsan yahay hadaladaas, sababtoo ah, isaga iyo xukuumadiisa ma jirto cid ka jawaabta oo raali galin ka bixisa,sidaa daraadeed waxay ka dhigan tahay in raali laga yahay waliba dhiiri galin hoose jirto waayo, xukuumadihii ka horeeyey tan farmaajo may dhici jirin inay ku dhiiradaan dadkii loo tirinayay xasuuqu hadalada noocan ah. Hagaag, rajo beelka ugu wayn ee ii muuqdaa waxa weeye bal wax kale hasii joogee sida taariikhda loogu xusayo cahdigii Siyaad Barre, waxan xusuustaa markaan xamar tagay 3 sano ka hor, marka wixii dhacay lasoo qaado halkay naga gaadhi jiraty dad masuuliyiin ah oo xilal sare ka haya dawlada federaalka, markaan sheekada ka bilaabo daaquudkii Siyaad Barre ee markaba masuul agtayda fadhiyaa igu soo boodo isagoo leh”aflagaadada jooji oo awliyada janada ku jirta nabad gali”.
Inaan raadiyo midnimo soomaaliyeed wali waan jecelahay laakiin shuruudo waawayn baa iigu xidhan:
* in dadka soomaaliyeed isku waafaqaan taariikhdana lagu xardho in xukunkii Siyaad Barre ahaa daaquud dadkiisa xasuuqay.
* in dambiilayaal dagaal loo aqoonsado madaxdii ka qayb qaadatay xasuuqaas maxakamadna lala tiigsado hadhaaga dhiigya cabkii kasii nool.
*in si dhab ah ay uqiraan madaxda soomaaliya midawgii labada dal oo aan afka ahayn ee uurka ah, lana yimaadaan wax u cuntami kara dadka reer soomaaliland ee iyagu sababta u ahaa midnimadii hore.
Waxan hubaa in dadka reer somaliland in badan oo kamid ahi ay saluugayaan shuruudahayga iyagoo u arko inaanay ku filayn waxa ay mudan yihiin iyo abaalkii ay galeen. Halka aan ogahay inaanay suuragal ba ka ahayn inay aqbalaan shuruudahan hogaamiyayaasha reer koonfurka.
Kaaf iyo kala Dheeri, waa sababta an u idhi kalmadan,
CAQBADDA UGU WEYN EE HORTAAGAN MIDNIMO DANBE OO SOOMAALIYEED IYO SIDA LOOGA GUDBI KARO OO AAD U ADAG.
Waxan rajo yar ka qabaa isbadal ay raadinayaan masuuliyiin kasoo jeeda beelaha soomaaliyeed ee muqdisho waa inta aanu isku sida u aragnay madaxweyne Farmaajo iyo caqliga uu ku shaqaynayo ee ah kii kacaanka oo aan haysan xoog milatari. Arinka iswaydiinta mudan ayaa ah, reer muqdisho oo ah dhibanaha koowaad ee xukunka Farmaajo, toloow maka soo bixi doonaan shuruudahaas an kor kusoo sheegay markaanu Farmaajo xukunka ka tuuro insha allaah.
Cidkastaa xaq bay u leedahay inay daba gasho oo maxkamadayso gacanku dhiiglayaasha denbiga ka gala, sidaa awgeed reer somaliland waxan usoo jeedinayaa inay dib usoo cusboonaysiiyaan dacwadihii ka dhanka ahaa fashiistayaasha, waliba in gudaha somaliland looga furo maxkamado haba ka maqnaadaane waayo waa halkay danbiga ku galeen.
Ugu danbayn waxan kalmad ka odhan lahaa hadalkii saaxiibkay Wasiir Maareeye, sida muuqata wasiirku wuxu aad uga cadhoday diidmadii caqliga ku dhisnayd ee somaliland diiday booqashadii gacan ku rimiska ahayd ee farmaajo, kadibna wasiirku wuxuu kursi dheer oo qurux badan kusoo fadhiistay magaalo dadka ku nool ay dhibaatooyin badani haystaan, oo in badan oo kamid ah guryahoodii ay degi kari waayeen kadib markii xukuumadu dhan walba dhagax iyo shub ka dhigtay iyadoon cidda amaankooda la ilaalinayaa iyaga ahayn ee madaxda dawladu is ilaalinayso, dadkaas oo ay ku kaliftay inay buulal ( buushash) ka dhistaan daafaha muqdisho, garoo waa barakacayaal, waxa waliba intaa udheer dhiig baxa ku socda dadka reer muqdisho maalin walba, maan Fahmin horumarka iyo nimcada uu ugu baaqay reer somalilandka uu ku sheegay fadhi ku dirirka. Wasiir hadday dadkaasi arimohooda u qayileen oo ay ku guulaysteen miyaad ku caayaysaa?
Maxaad se ugu diganaysaa dadka reer muqdisho ee gobta ah ee waxad aragtay xamilay, anigu reer somaliland xaal kama siinayo hadakaaga waayo adigaa kasoo jeeda oo kaama xigo, waxan xaal siinayaa dadka reer muqdisho ee tv yada uun kaa arka ee aad gaadhiga Pullet proofka ah ku dhexmarto.
Waa la doogiye yaan la dacaroon
Allaa Mahad leh