Runta waa la isku nacaa, waa la isku colaadiyaa, qofka aan runta ka gabanna, inta badan, faquuq ayuu la kulmaa. Ugu yaraan waa laga xan qarsadaa oo xataa cidda ugu dhow ayaa iska ururisa. Markii Khadiija ay Nebigu- naxariis iyo nabad gelyo korkiisa ha ahaatee- u geysay wadaadkii kiristanka ayaa ee Waraqa Bin Noofal, waxa uu Nebiga ku yidhi: ๐ญ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐, ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐, ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐, ๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐”. Waa Nabigeenu inoogu dhiiri geliyay inaynu runta ku dheganaano oo sheegno, haba qadhaadhaatee “ูู ุงูุญููู ููู ูุงู ู ุฑููุงู”.
Dhinaca diinta marka laga yimaado, daraasado badan ayaa lagu sameeyay saamaynta runtu ku leedahay maamul wanaaga, horumarka wadamada iyo fayo-qabka bulshooyinka. Si bulshooyinka, shirkadaha, iyo hay’adaha madaxa banaan ugu kala fiican yihiin qiimaynta runta iyo ku dhaqan keeda ayay ukala hormarsan yihiin, una kala wax soo saar fiican yihiin. Meesha runta laga ciseeyo, kalsooni, daacadnimo iyo isku duubni ayaa ku korta.
Muranka siyaasadeed ee Somaaliland ka jira waxa sababihiisa ka mid ah isla markaana qayb wayn ka ah is mari waaga waa Runtii oo laga dheeraaday. Af gobaadsi, sarbeebasho, xeeladaysi iyo isu madax buuxin ayaa lagu wada dhaqmaa. Si kasta oo Runta looga weecan karo ayaa la sameeyaa; qofkasta iyo koox kastaana doodeedu waxay ku salaysan tahay maslaxadeeda gaar ah- waxay Runta u arkaan inay dantooda xaadirka ah, ama ta abuurmi doonta wax yeeli doonto. Marka keli ah ee Runta la jecel yahay waa haddii amintaas la joogo ay dani ugu jirto. Ujeedkuna maaha Runnimada ee waa waxa ay u goynayso.
Waxaad maqlaysaa reer hebel yaan runta loo sheegin oo laga godoboobin; hebel yaan Runta loo sheegin oo la wiiqin; Mas’uul hebel yaan Runta loo sheegin oo ragga ay is hayaan loo legdin. Wadaadka hadii Runta loo sheego maqaamkiisii ayaa hoos loo dhigay; ganacsadaha haddii Runta loo sheego, ganacsigiisa ayaa duulaan lagu yahay oo la arbushayaa. Runtu waxay noqotay aafo laga cararo, natiijadiina waxay noqotay inaan marna eelka la abbaarin, dhibta jirta la dhinac maro oo xal dhab ah laga gaadhin, la isna wada sudhnaado
Xigasho:Dr-Abdikarim D Hassan
Bandhige@gmail.com