Guud ahaan Gartu waa laba nooc:
- Gar xeer-beegti
- Gar cadaawe
- Gar xeer-beegti: waa waxay u kala u kala baxaysaa afar.
- Duco
- Didiif
- Dawi
- Maluug
ย
Siyaabaha Garta loo bilaabo
Garta marka la bilaabayo ee la soo wada fadhiisto goobta gartu ka dhacayso, guddiga garta qaadaysaa waxay marka hore suโaal weydiiyaan ninka muduciga ah( ka wax tirsanaya), waxaan lagu odhanayaa โ ma adigaa wax tirsanayaโ haa markuu yidhaa, waxa hadana la weydiinayaa โ ma ka samraysaa waxa aad tirsanayso amma ma u dulqaadanaysaaโ ka dib maya haddii uu yidhaa, waxa loo gud-bayaa ninka dhinaca madaacalayga(ka wax loo tirsanayo), waxaana la weydiinayaaโ waxa laguu sheeganayo garaw ma ka haysaa amma ma ka bixinaysaaโ.
Maya haddii uu yidhaa, muduciga ayaa xagiisa la eegayaa, waxaana la weydiinayaaโ garaw laguuma hayee, gar ceeble ma marsanaysaaโ. Haa ayuu odhanayaa. Ka dibna madaacalayga ayaa lagu odhanayaaโ waxa laguu sheeganayo ma-ka-jid-baxaysaaโ, haa markuu yidhaa, waxa nin walba la weydiinayaa, iyadoo muduciga lagu horaysiinayo. โ xidhahaagii ma wadataaโ, haa marka uu yidhaa waxa lagu odhanayaa bilow hadalka oo gartaada akhriso.
Ka dib muducigu waxa uu hadalka ku bilaabayaa, isagoo eegaya ninka wax loo sheeganayo, ayuu suโaalayโ wax garaw ma ii haysaโ, maya haddii uu yidhaa wuxuu hadana weydiinayaaโ haddii aynu gar-adag is-marino oo aan waxayga gar kaaga helo ma qabtaa wixii aan kugu yeeshoโ., madaacalayga ayaa isna, haa ka dibna muduciga ayaa odhanayaโ haddii aan kugu helo waxaa aan kuu sheeganayo goobta garta ayaad igu siinaysaa, oo igalama kacaysidโ. Ka dibna madaacalaygii ayaa odhanayaโ wixii aad igu hesho waa iga bad-yaal waa ku siin isla goobta. Waxaynu ku wada hadlaynaana gole-joog ha noqdeen
Arrimaha Garta lagu waayo:
- Af-waa (hadal-garanwaa)
- Habrasho (dhiirasho laโaan)
- Caddayn laโaan
- In lagaa eexdo
=Af-waa (hadal-garanwaa): waa qofka oo garan waaya qaabka iyo hadalka uu ku sharaxayo doodiisa, markuu joogo goobta loogu garnaqayo qofkay is-hayaan. Guud ahaan dadku isku mid maaha waa tii la yidhaโ Ilaahayna la kala baryi og hadalkna la kala odhan ogโ. Maaha shay khasab ah inaad hadalka taqaano oo aad ku qarnaqsad weydo. Waxa hore u dhici jirtay qofkii aan hadalka aqoonini inuu soo kaxaysan jiray qof uu gartiisa u dhiibto oo soo wakiisho, una hadla. Nimanka garta qaadaya ayaa hubinaya inaad soo wakiilatay iyo in kale. Laakiin haddii aad garta gasho adigoon hadli karayn waa lagaa gar heli.
=Habrasho (dhiirasho laโaan): abuur ahaan waxa jira dad aan dhiiran markay wax sheegayaan. Waa arrin khatar ku ah qofka garnaqsanaya inuu muujiyo dhiirasho laโaan. Haddii uu hadalka iyo wixii uu tirsanayey si cad u soo bandhigi kari waayo, waxay taasi ku keenaysa in dadkii garta qaadayey kuu fahmaan qof aan wax weyn tirsanayn, oo wuxuu sheegayaa noqdaan arrin aan cuslayn. Dhinicii kaa soo horjeedayna wuxuu soo bandhigayaa dhiiranaan iyo hadallo cad oo uu ku xoojinayo gartiisa. Dhiirasho laโaanta waa lagu gar-waayaa.
=Caddayn laโaan: marka garta hoos loogu daadago amma gunta loogu dhaco, waxa la weydiiyaa kuwa is-haya inay soo bandhigaan wixii caddayn ah ee ay haystaan. Ka dib waxa la falanqaynayaa siday caddaymuhu u kala mihiimsan yihiin. Hadaba qofkii goobta keena caddaymo lagu qanco oo xoogan ayaa helaya garta. Haddii uu keeni waayo wax caddayn ahna, waa laga gacan sarayn doonaa.
=In lagaa eexdo: way dhacdaa in mararka qaarkood lagaa eexdo, oo lagagu jiifsado. Caddaaladdaradu way ka jirtaa meel kasta, qof kastana wuu la kulmi karaa in laga eexdo, isagoo garta leh. Eexdu waxay ku xidhan tahay cid garta qaadaysa, ee qofka laga eexda kuma xidhna. Markaa haddii lagaa eexdo waad ku gar waayi kartaa. Laakiin qofka laga eexay, waa inaanu ka hadhin intii awoodiisa ah, oo uu soo bandhigaa eexda lagula kacay, haddii aad ka hadho iyada oo lagaa eexday waad ku gar-waayeysaa
Cali Cabdi Coomay
Suxufi, qoraa ah.
Hargaysa, Soomaalilaan.
Tixraac:
C/salan Caaradhuub (AHN)โฆโฆโฆโฆโฆ.Garta Dhaqanka