Axkaamta xajka iyo cumrada casharka labaad (WQ: Dr. Abdulqani Beder)

MACNAHA XAJ

Kelmadda XAJ: Xagga luuqadda carabiga waxa loo yaqaannaa: “QASDI” DAN, ama in wax la doono oo loo qasdiyo.

Sharci ahaanna xajku waa: “in loo qasdiyo guriga Ilaahay (kacbada) iyo goobaha xajka ee kale, wakhti gaar ah iyo sifo gaar ah”.

“الحج هو: قصد بيت الله تعالى بصفة مخصوصة، في وقت مخصوص، بشروط مخصوصة”

WAAJIBNIMADA XAJKA

Xajka waajibnimadiisa muran kama taagna. Qur’aanka kariimka ah, Xadiiska Nebiga- SCW- iyo Ijmaaca ummadda ayaa isku waafaqay waajibnimadiisa.

يقول الله تبارك وتعالى: {وَللَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلْبَيْتِ مَنِ ٱسْتَطَـٰعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱلله غَنِىٌّ عَنِ ٱلْعَـٰلَمِينَ} [آل عمران:97].

{Ilaahay dadka wuxuu ku waajibiyey inay gurigiisa soo xajiyaan, qofkii awooda in uu tago, qofkii gaaloobana [ha ogaado], Ilaahay adduunkoo dhan wuu ka kaaftoomaa} u laabo tafsiirka Ibnu Kathiir.

Nebigana waxa ka sugnaatay axaadiis fara badan oo ku soo aroortay waajibnimada iyo ahmiyadda xajka, iyagoo sidoo kale axaadiistaasi caddeeyey in xajku yahay mid ka mid ah tiirarka waaweyn ee uu islaamku ku dhisan yahay.

Axaadiista waajibnimada xajka tilmaamaysa waxa ka mid ah xadiiskan:

“ بني الإسلام على خمس: شهادة أن لا إله إلا الله، وأن محمداً رسول الله، وإقام الصلاة، وإيتاء الزكاة، والحج، وصوم رمضان” رواه البخاري ومسلم عن عبد الله ابن عمر.

{Islaamka waxaa lagu dhisay shan: Qiritaanka inaan Ilaah xaq lagu caabudo oon Alle ahayni jirin, Nebi Muxammadna yahay ergeygii Alle, toosinta Salaadda, bixinta Zakada, XAJKA iyo Soonka Ramadaan} waxa weriyey Bukhaari iyo Muslim.

Ijmaaca: Waxay culimada Islaamka dhammaantood isku waafaqsanyihiin in Xajku uu yahay tiir ka mid ah tiirarka Islaamka, qofwalba oo awoodana ay waajib ku tahay in uu hal mar soo xajiyo. Arrintaasna wax muran ahi kama taagna.

GOORMA AYAA XAJKA LA WAAJIBIYEY?

Sida Raajixa ah xajka waxa la faral yeelay, sannadkii 9aad ee Hijrada Nebiga SCW.

FADLIGA XAJKA

ma soo koobi karro fadliyada ku soo arooray xajka, waxaynu se isku deyeynaa in aynnu halkan ku soo guurinno dhawr ka mid ah fadaa’isha xajka:

عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: سئل النبي صلى الله عليه وسلم: أي الأعمال أفضل؟ قال: “إيمان بالله ورسوله”. قيل: ثم ماذا؟ قال: “جهاد في سبيل الله”، قيل: ثم ماذا؟ قال: “حج مبرور” رواه البخاري.

Markii Nebiga-scw- la waydiiyay: Camalka kee baa ugu fadli badan? wuxuu ku jawaabay “Rumeynta Alle iyo Rasuulkiisa” wuxuuna ku xigsiiyey “Jihaadka”, ka dibna “XAJKA mabruurka ah”.

“Xaj Mabruur” : Waa xajka aan wax danbi ah lagu dhex khaldin, waxaa kaloo la yidhi: “waa xajka la aqbalay, waxaana lagu garan karaa in uu qofku soo laabto isagoo ka fiican sidii uu markii hore ahaa, ka dibna aanu macaasidii dib ugu laaban”.

عن عائشة رضي الله عنها قالت: يا رسول الله، نرى الجهاد أفضل العمل، قال: “لكن أفضل الجهاد حج مبرور” رواه البخاري.

Caa’isha (R.C) ayaa Nebiga (SCW) ku tidhi: Rasuulkii Allow waxaanu u aragnaa in jihaadku yahay kan acmaasha oo dhan ugu fadliga badan, markaasuu Rasuulku (SCW) yidhi: “idinka (dumar ahaan) jihaadkiina waxaa ugu fadli badan XAJKA”. (Bukhaari)

Xadiiskani wuxuu inoo muujinayaa in xajku yahay qayb ka mid ah jihaadka, weliba uu yahay qaybta ugu fadliga badan, xagga dumarka.

عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: “من حج لله فلم يرفث ولم يفسق رجع كيوم ولدته أمه” رواه البخاري ومسلم

Abu-Hureyrah (R.C): Waxaan maqlay Nabiga (S.C.W) oo leh: “Qofkii dar Ilaahay usoo xajiya oo aan ku hadlin hadal xun, camal xunna aan samayn , wuxuu soo laabtaa isagoo sidii hooyadii ku dhashay ah (danbigiisii oo dhan loo dhaafay oo xalay-dhalay oo kale ah) Bukhaari iyo Muslim.