Ammaanadu waa macaamil bulsheed oo shakhsiyadda qofka halbeeg u ah, kalsooni qofeed in lagu qabo waxa muggeeda sheegta kolba inta waxa lagu aamino loogu yimaaddo. Ilaahay waxa uu sheegay in aammaanada qaadisteeda loo bandhigay cirka, dhulka iyo buuraha deeto ka gaabsadeen oo culayskeeda iska diideen, aadanihii kolka loo bandhigayna tunka ku qaatay. Culayskaa uu aadanuhu qaaday intooda ka soo baxda way kooban yihiin, hase ahaate cidda ka soo baxda waxa loo ballanqaaday abaalmarin weyn.
Ammaanadu waxa ay ahayd mid uu caan ku ahaa nabi Maxamed oo innaga wax walba tusaale inoogu ah. Naanays ayey u ahayd intii aan nabiga laga dhigin ee uu Maka joogay, Maxamed-Amiin ayaa la odhanjiray. Markii la soo saarayna Ilaahay ayaa ku yidhi, “Anigu waxa aan idiin ahay mid la idiin soo diray oo aamin ah.” Waa marag weyn oo Alle SWT, u furayo ergaygiisi, innaguna rumaynta aynu nabinnimadiisa rumaynaynay waxa ku lammaan aaminaadda in wax kasta oo xaggiisa ka sugani run yihiin una baahan fulinteed.
Rasuulku NNKH, saddex tilmaamood qofka laga helo waxa uu ku sheegay munaafaq badhaxtiran, qofka hal sifo oo saddexdaa ah lagu arkana waxa uu ku sheegay in qayb munafaaqad ahi ku jirto, “Caalamadaha munaafaqu waa saddex; marka uu hadlayo been ayuu ku hadlaa, wacadka waa uu ka baxaa, waa uu khaayinaa cidda aaminta.”
Ilaahay suuradda Nisa’ waxa uu amar ka dhigay ammaanada dadkeeda in la siiyo, “Ilaahay waxa uu idin faraya ammaanada ciddeeda in aad siisaan.” Aayaddani waa aayadaha Alle sida cad amarka ugu bixiyo samaynta arrinka uu kolkaa ina farayo.
Cabdillaahi ibnu Cumar waxa uu rasuulka ka soo wariyey, “afar hadday agtaada ku kulmaan, adduunka wax kaa maqan ma jiro: xifdinta ammaanada, runsheegnimada, dabci wanaagga iyo dhowrsanaanta cuntada.”
Suuradda Mu’minuun, oo ka warranta tilmaamaha mu’miniinta ayaa sifadan lagu sheegaa, waliba la raaciya abaalkoodu waxa uu ahaan doono, “Waa kuwa dhowra ammaanooyinka iyo wacadyadooda.”
Anas Bin Maalik waxa uu sheegay in maalin Rasuulku ku khudbadeeyey, “Rux aan aamin ahayni iimaan ma leh, ruux aan wacad lahaynna diin ma leh.” Hadalkaa suubbanuhu waa hadal xeeldheer, iimaanka oo aynu ognahay diinta xagga uu ka taaganyahay waxa lagu sidkay ammaanadii.
Xudayfa waxa uu sheegay in ammaanadu dadka abuur ahaan ugu weynayd, Quraanku kolkii uu soo dagay lagu sii adkeeyey, dhaqangelinteedana laga arkay habdhqankii Rasuulka. Xudafay waxa kale oo uu sheegay intii uu joogay sida ay ammaanadu u sii yaraatay waa geeridii nabiga ka dib e, waxa aanu sii raacinjiray sida Bukhaari iyo Muslin soosaareen xadiiskii Rasuulku ku lahaa, “Qof ayaa seexan doona, soona toosi doona isaga oo laga dulqaaday ammaanadii.”
Haddii qofka lagu tuhmo in aanu ammaano lahayn, waxa lunta kalsoonida dadku u hayaan, waxa meesha ka baxda in la aamino. Islaamku waxa uu isku ladhay iimaanka iyo ammaanada, haddii aad iimaan leedahay ammaano waa in aad lahaataa. Ogobeey, Islaamku waa diintii dhowrsanaanta, sharafta, kalsoonida, dad-ladhaqanka.
Ammaanadu waa astaan ka mid ah astaamaha lagu garto jawharadda Islaamka. Qof kasta oo Mulim ah waxa korkiisa saaran in uu ilaaliyo ammaanada, hala macaamilayo dad Muslimiin ah ama dad gaalo ahba e, waana in uu maankiisa ku haya kolka uu la macaamilayo dad aan Muslim ahayn in habdhaqankiisa la eegayo, isna uu yahay wakiilkii diinta, dhowrista sharafka diintuna korkiisa saaran tahay.
Hoos ka akhriso qormooyinkii hore ee mowduucan:
http://bandhige.com/jawharadda-islaamka-q-3aad-runsheegnimada/
http://bandhige.com/jawharadda-islaamka-q-2aad-dad-la-dhaqanka-wanaagsan/
http://bandhige.com/jawharadda-islaamka-akhlaaq-wanaagga/