Salaad maqrib ayaanu tukanay masaajidka, Sheekha masaajidku wuu noo duceeyaa salaada ka bacdi (waa midh midhka ka hadhay odayadii shaaficiyada, mad-habka shaafici imika waa agoon, oo kuwan mad-habka xambaliyiinta fidiya ee ismoodaya inay dacwad wadaan ayaa la dagaalama. dacawadu waa qof lunsan oo aad illaahay ku soo xidho, maaha madahab, mad-hab kale ku badal, taas dacwad lama yidhaa ee waa wareerin caamada ah, imika waad ogtihiin wareerka masaajidada ka taagan ee bisinkii,qunuudkii iyo ducadii layskugu haysto) hadalkii aan ku soo noqdo eh, maalintaa noo muu ducayn, anoo la kaftamaaya ayaan idhi sheekh ducadii maad cuntay maanta, intaanu ii jawaabin ayaa nin indhoole ah ii jawaabay oo igu yidhi adigu ducayso.
Markaas ayaan suaashan is waydiiyay indhoolaha iyo qofka indhaqaba kee maqal wanaagsan? Dadku inta badan waxay qabaan in indhooluhu ka maqal wanaagsanyahay qofka indha qaba, anigu qudhadkaygu sidaas ayaan aaminsanaa illaa aan dhacdadan ka fikiray.
Haddaba marka meel wax ka dhacaan, wuxu doono ha ahaado eh, qofka indhoolihii wuxu maqlaa uun codad, sanqadh iyo wax loo waramo. laakiin qofkii indhoqabay codk iyo aragitidii ayaa isu raacaya markaasuu xaaladii si fiican u qiimaynayaa, inay tahay xaalad kaftan inay tahay xaalad doodeed iwm, waayo gaaladu waxay yidhaahdaan (the eyes never tell lie) macnaheedu waxa weeyi indhudhu been ma sheegaan, shucuurka qofka oo dhan waxaad ka akhrisan kartaa indhihiisa, laakiin indhooluhu ma qiimaan karo xaaladaa, codkaa uu maqlay ayuunbuu ka jawaabayaa iyo waxa loo yeedhiyay, markaa waxaa dhacaysa inu si qaldan u jawaabo.
Aniga aragtidayda markaa qofka indhoolaha ihi boqolkiiba konton ayuu wax maqlaa marka loo eego qofka indhaha qaba.
Markaa aragtidayda ninka indhoolaha ihi shaqooyinkan oo muhim ah ma qaban karo, sida inu noqdo qof xaakim ah ama mufti, cilmigiisu inta uu doono ha gaadho eh, illayn maqalkiisiiba boqolkiiba konton eh.
Waxaan u arkay sababtaas ayay dawladah baadilku had iyo goor uga dhigaan muftiga indhoole, waa si ay ugu yeedhiyaan waxay doonayaan, isna dhawaaqa uu maqlay uun uga jawaabo.
Markaa qofwal oo indhoole ah waxaan kula talin lahaa, shaqooyinkaa ha isku qaban si aan laguu adeegsan.
Halkan hoose ka akhriso maqaalladii hore ee Nuur Xaaji Xiiray:
Maxaa liiska argagixisada laynoogu daray yaab
Halkee ayay wax ka qaldan yihiin
Dadku maamul xumo ayuunbay ka cabanayaan uun
Xamar ayaa carqaladaynaysa saldhiga
Tolow Soomaalidii looma ooyaanka ahaa yaa ku dilay bada Yemen
Tolow muxuu Kulmiye u riixayaa in doorashadu waqtigeeda qabsoonto?
Waxaynu galnay xaalad kala guur, tolow siday noqon
Dhallinyartaay xaaladdu way adag tahaye faashashka badsada
Cadduur dhawdhawduba uma dhacsana
Dadkeenu ma istaahilaan in wadooyinka loo sameeyo
Dumarku waa kuwan shaqooyinkii la wada wareegay ee tolow lacagta xaggee ayey geeyaan
Isku shaandhaynta xoogaa leh tolow maxaa kalifay isagoo waqtiga hadhay yar yahay
Maxay ahayd ujeeddadii laga lahaa dagaalkii 1988, goorma ayuuse bilaabmay?
Gaaladu labada wadan ee ay indho gaar ah ku eegaan
Bal ummaddan uu dulinku daashaday eega
Dajjaal iyo labadiisii salladood
11 Sibtambar Soomaaliya khiyaamadii ugu waynayd
Luqadee ayaa wax lagu baranayaa
Ha isku akhriyin haddii aanad ku camal falayn
Dhacdo ugub ah oo masaajid Hargeysa ah ka dhacday
Bal dadkan ku dawakhay riwaayadan Kulmiye eega
Sidee ummadi ku horumari kartaa ama qof ku horumari karaa?
Goorma ayaa ummad la hoggaamin karaa?
Sidee ayay u shaqeeyaan dadka dadka waalaa
Maxaad ka taqaanaa dadka waala?
Xarakaadka Islaamku ma gaadheen ahdaaftoodii?
Maxaa Somaliland loo ictiraafi waayey?
Shakhsiyadda adduunka loogu neceb yahay
Nuur Xaaji Xiiray
nur.hersi21@gmail.com